Tłusty Czwartek

Tłusty Czwartek w 2025 roku przypada na 27 lutego. Jest to tradycyjny dzień, w którym w Polsce je się pączki i faworki, aby uczcić ostatni czwartek przed rozpoczęciem Wielkiego Postu. Tłusty Czwartek to dzień pełen tradycji, symboliki i smakołyków, którego obchody sięgają daleko w przeszłość. Zwyczaj ten, choć w swojej współczesnej formie jest głównie związany z jedzeniem, ma swoje korzenie w praktykach religijnych i obyczajowych, które miały na celu przygotowanie do Wielkiego Postu. Oto nieco głębsza perspektywa na ten dzień:

Tradycja i Symbolika

Tłusty Czwartek wywodzi się z katolickiego kalendarza liturgicznego, jako dzień poprzedzający Środę Popielcową, która rozpoczyna Wielki Post – czas wstrzemięźliwości i pokuty. W dawnych czasach, aby przygotować się do tego okresu, ludzie musieli zużyć wszystkie zapasy tłuszczu, jajek, masła i innych składników, które nie były dozwolone w czasie postu. W związku z tym w Tłusty Czwartek spożywano potrawy tłuste i słodkie, takie jak pączki, faworki, czy placki.

Pączki jako Symbol Obfitości

Pączki, będące jednym z głównych elementów Tłustego Czwartku, mają szczególne znaczenie. W różnych częściach Polski pączki przygotowywano na wiele sposobów. Często były nadziewane marmoladą różaną, która była jedną z drobniejszych rarytasów tamtych czasów, ale również kremem, powidłami śliwkowymi czy czekoladą. W niektórych regionach Polski pączki były również przygotowywane z alkoholem, np. z kieliszkiem spirytusu lub rumu w cieście.

Z czasem pączki zyskały wiele nowych wersji: z budyniem, z różnymi nadzieniami owocowymi czy w wersji bardziej nowoczesnej – z kremem czekoladowym. Pączki stały się także wyjątkowo urozmaicone pod względem dekoracji – polewa czekoladowa, lukier, posypki, orzechy czy kandyzowane owoce stały się popularnymi dodatkami, nadającymi pączkom atrakcyjny wygląd.

Faworki (Chrust) – Lekka Alternatywa

Faworki, znane także jako chrust, stanowią lekką alternatywę dla pączków. Te cieniutkie, chrupiące ciastka, smażone na głębokim tłuszczu, były również przygotowywane na Tłusty Czwartek. Faworki są z reguły delikatniejsze i mniej kaloryczne niż pączki, ale mimo to ich smak i chrupkość sprawiają, że są jednym z ulubionych przysmaków tego dnia.

Tradycje Ludowe

Zwyczaj jedzenia pączków w Tłusty Czwartek ma również swoje ludowe tło. W niektórych częściach Polski wierzono, że pączki, a szczególnie marmolada w nich zawarta, mają zapewnić obfitość i szczęście w nadchodzącym roku. Z tego powodu, na przykład, w niektórych rejonach, młodsze pokolenia miały „tradycję” zjadać pączka z jednym kęsem – oznaczało to powodzenie i szczęście.

Ponadto, w dawnych czasach Tłusty Czwartek był także dniem radosnych zabaw i hucznych spotkań. Na wsiach odbywały się większe biesiady i tańce, a bogato zastawione stoły kusiły smakołykami, nie tylko w postaci pączków, ale także innych tłustych potraw. W miastach organizowano bale i zabawy, na które przychodzono w najlepszych strojach. To była swego rodzaju kulminacja karnawałowego okresu, który kończył się dniem przed Wielkim Postem.

Współczesne Obchody

Współczesny Tłusty Czwartek to przede wszystkim kulinarne święto. W miastach i na wsiach pączki sprzedawane są w ogromnych ilościach, a cukiernie przygotowują je już od kilku dni wcześniej. Pączki stały się niemalże towarem luksusowym, a ich cena w tym dniu często rośnie. Co ciekawe, statystyki wskazują, że w Tłusty Czwartek Polacy zjadają średnio około 100 milionów pączków! Jest to więc dzień prawdziwego „pączkowego szaleństwa”.

Tłusty Czwartek to także okazja do organizowania różnego rodzaju promocji w restauracjach, cukierniach i piekarniach, które oferują specjalne zniżki na pączki, a także organizują wydarzenia tematyczne związane z tym dniem. Na przykład w niektórych miastach organizowane są „pączkowe wycieczki”, czyli spacery po lokalnych cukierniach, gdzie można spróbować różnych wersji pączków.

„Tłusty Czwartek” w innych krajach

Tłusty Czwartek jest nie tylko obchodzony w Polsce, ale także w wielu innych krajach, chociaż w różnej formie. W Niemczech i Australii obchodzą go pod nazwą „Weiberfastnacht”, co oznacza „karnawał kobiet”. Z kolei w Szwajcarii istnieje podobna tradycja, ale zamiast pączków, nazywa się ją „Fasnachtschüechli” – smażonymi ciastkami w kształcie spirali.

Zjawisko na Instagramie

Współczesne obchody Tłustego Czwartku nie kończą się na jedzeniu – dla wielu osób ten dzień stał się także okazją do dzielenia się swoimi pączkowymi przygodami w mediach społecznościowych. Wiele osób dzieli się zdjęciami pączków na Instagramie, tworząc cały trend pod hashtagiem #TłustyCzwartek, który zyskał dużą popularność.

Z ciekawostek

• W niektórych regionach Polski pączki mogą być mniejsze niż te, które znamy współcześnie. Dawniej pączki były większe, a dzisiejsze mini-pączki to nowoczesna interpretacja tego smakołyku.
• Dawniej pączki były smażone na smalcu, dzisiaj najczęściej na oleju roślinnym.
• W Krakowie i Wieliczce istnieje tradycja pieczenia tzw. „pączków wielickich”, które są większe, z bardziej sycącym nadzieniem.

Tłusty Czwartek to więc nie tylko kulinarny festiwal, ale również bogata część naszej kultury, pełna tradycji, symboliki i wspólnego świętowania.

Lesko.info