Europejski Dzień Pamięci Ofiar Nazizmu i Stalinizmu

Data 23 sierpnia została wybrana na Europejski Dzień Pamięci Ofiar Nazizmu i Stalinizmu z powodu podpisania Paktu Ribbentrop-Mołotow w 1939 roku. Ten tajny protokół między nazistowskimi Niemcami a Związkiem Radzieckim doprowadził do podziału Europy Środkowej i Wschodniej na strefy wpływów obu reżimów totalitarnych. Był to kluczowy moment, który zapoczątkował II wojnę światową i doprowadził do ogromnych cierpień i strat wśród ludności cywilnej.

Geneza i znaczenie daty

Wybór daty 23 sierpnia nie jest przypadkowy. To właśnie tego dnia w 1939 roku podpisano Pakt Ribbentrop-Mołotow – umowę między nazistowskimi Niemcami a Związkiem Radzieckim, która oficjalnie miała być paktem o nieagresji. Jednakże dołączony do niego tajny protokół zakładał podział Europy Środkowej i Wschodniej na strefy wpływów, co doprowadziło do rozbioru Polski i aneksji krajów bałtyckich przez ZSRR. Pakt ten stanowił preludium do II wojny światowej, która przyniosła niewyobrażalne cierpienia i straty w ludziach.

Ofiary reżimów

Pod rządami nazizmu i stalinizmu zginęły miliony ludzi. Nazistowskie Niemcy, pod wodzą Adolfa Hitlera, zainicjowały Holocaust, który doprowadził do zagłady około sześciu milionów Żydów, a także milionów innych ofiar, w tym Polaków, Romów, osób niepełnosprawnych i przeciwników politycznych. Z kolei stalinowski reżim w Związku Radzieckim, na czele z Józefem Stalinem, był odpowiedzialny za masowe represje, czystki, głód (np. Wielki Głód na Ukrainie), deportacje i egzekucje, które pochłonęły życie milionów ludzi, w tym tysięcy Polaków zamordowanych w Katyniu.

Uznanie i obchody

Europejski Dzień Pamięci Ofiar Nazizmu i Stalinizmu został oficjalnie ustanowiony przez Parlament Europejski w 2008 roku, w ramach rezolucji dotyczącej sumienia Europy i totalitaryzmu. W tej rezolucji Parlament Europejski wezwał do wspólnego upamiętnienia ofiar nazistowskich i komunistycznych reżimów oraz podkreślił potrzebę zachowania pamięci o zbrodniach popełnionych przez oba te systemy, aby uniknąć powtórzenia podobnych tragedii w przyszłości.

W wielu krajach europejskich, w tym w Polsce, odbywają się tego dnia uroczystości, które często obejmują złożenie kwiatów, minuty ciszy, a także wykłady, konferencje i wystawy poświęcone historii totalitaryzmów. Celem obchodów jest nie tylko uczczenie ofiar, ale także edukacja młodszych pokoleń i uświadamianie, jak ważne jest zachowanie pamięci o tych tragicznych wydarzeniach.

Kontrowersje i różne perspektywy

Choć Europejski Dzień Pamięci Ofiar Nazizmu i Stalinizmu jest obchodzony w wielu krajach, nie wszędzie jest on jednoznacznie przyjmowany. W niektórych państwach, szczególnie w Rosji, porównywanie zbrodni nazizmu i stalinizmu budzi kontrowersje, ponieważ narracja historyczna dotycząca roli ZSRR w II wojnie światowej jest tam inna, bardziej skupiona na wkładzie w pokonanie hitlerowskich Niemiec.

Edukacja i pamięć

Dzień ten jest również okazją do refleksji nad znaczeniem pamięci historycznej i edukacji. W wielu krajach organizowane są specjalne programy edukacyjne, które mają na celu zwiększenie świadomości na temat zbrodni totalitarnych reżimów, promowanie wartości demokratycznych oraz przeciwdziałanie ideologiom ekstremistycznym.

Europejski Dzień Pamięci Ofiar Nazizmu i Stalinizmu to więc nie tylko upamiętnienie ofiar, ale także przypomnienie o potrzebie ciągłej walki o prawa człowieka, demokrację i wolność, które stanowią fundament współczesnej Europy.

Lesko.info