Astronomiczna zima – krótki dzień, długa noc

Astronomiczna zima na półkuli północnej zaczyna się w momencie tzw. przesilenia zimowego, które w 2024 roku przypada 21 grudnia o godzinie 10:20 UTC. Przesilenie zimowe to moment, w którym oś obrotu Ziemi jest najbardziej pochylona względem Słońca, a Słońce znajduje się w najniższym punkcie na niebie w stosunku do obserwatorów na półkuli północnej. To oznacza, że w tym dniu dzień jest najkrótszy, a noc najdłuższa w roku.

Co to oznacza?

1. Krótki dzień, długa noc – 21 grudnia będzie dniem o najkrótszym czasie trwania światła dziennego na półkuli północnej. W Polsce, na przykład, dzień będzie trwał zaledwie około 7 godzin, a noc 17 godzin. W rejonach bliskich biegunowi północnemu dzień nie wschodzi w ogóle (zjawisko nocy polarnej), podczas gdy w okolicach równika długość dnia praktycznie się nie zmienia.
2. Wzrost kątowy Słońca – Po przesileniu zimowym kąt, pod jakim Słońce wznosi się nad horyzontem, zacznie stopniowo rosnąć. To oznacza, że w kolejnych dniach dni zaczną się wydłużać, a noce skracać. Jednak największy wzrost długości dnia nastąpi dopiero po Nowym Roku.
3. Zmiana pory roku – Przesilenie zimowe to symboliczne rozpoczęcie astronomicznej zimy. W tym okresie na półkuli północnej panuje najzimniejsza pora roku, a w wielu rejonach świata następuje spadek temperatury i występowanie opadów śniegu. Na południowej półkuli natomiast rozpoczyna się astronomiczna lato.

Różnica między kalendarzową a astronomiczną zimą

Zima kalendarzowa zaczyna się 1 grudnia, ale astronomiczna zima związana jest z faktycznym ruchem Ziemi i jej nachyleniem względem Słońca, co wyznacza datę przesilenia. Kalendarzowa zima trwa od 1 grudnia do 28 (29) lutego, natomiast astronomiczna zima ma bardziej zmienną długość, zależną od momentu przesilenia.

Dlaczego zima zaczyna się właśnie w tym momencie?

Ziemia jest nachylona względem osi obrotu o około 23,5 stopnia, co powoduje, że przez część roku jedna półkula jest bardziej nasłoneczniona niż druga. W dniu przesilenia zimowego, na półkuli północnej Słońce jest najniżej na niebie, a na południowej półkuli znajduje się w najwyższym punkcie.

To zjawisko jest widoczne w postaci mniejszych kątów, pod jakimi promienie słoneczne padają na powierzchnię Ziemi w rejonach półkuli północnej, co skutkuje krótszym dniem, dłuższą nocą oraz niższymi temperaturami.

Zjawiska związane z przesileniem zimowym:

• Wschód i zachód Słońca: Tego dnia Słońce wschodzi najdalej na południe, a zachodzi najdalej na zachód w porównaniu do innych dni.
• Zjawisko nocy polarnej: W obszarach polarnego kręgu północnego (np. w Norwegii, Szwecji, Finlandii, Islandii, Kanadzie, Rosji) może występować zjawisko nocy polarnej, kiedy Słońce nie wschodzi przez wiele tygodni. Na biegunie północnym trwa wtedy pełna noc przez pół roku.

Jak wygląda dzień w Bieszczadach 21 grudnia?

1. Długość dnia – 21 grudnia, w Bieszczadach, dzień będzie trwał około 7 godzin. Wschód Słońca nastąpi około godziny 7:30, a zachód około 15:30. To oznacza, że w tym czasie będziemy mieli tylko kilka godzin światła dziennego, co sprzyja wyjątkowej atmosferze i wrażeniu, że noc nadchodzi bardzo szybko.
2. Wysokość Słońca – W dniu przesilenia zimowego Słońce wznosi się na niebie bardzo nisko, co oznacza, że promienie słoneczne padają pod ostrym kątem. W Bieszczadach, szczególnie w górach, sprawia to, że światło dzienne nie dociera na długich odcinkach szlaków górskich i dolin, a w wyższych partiach gór może być mrok nawet w ciągu dnia.
3. Długa noc – W tym dniu noc będzie najdłuższa w roku. W Bieszczadach zacznie się bardzo wcześnie, bo już o około 16:00, i potrwa aż do rana, kiedy to zacznie się znowu pojawiać światło dzienne. Noc w Bieszczadach w okresie zimowym jest szczególnie intensywna, a ciemności są głębsze niż w miastach, co daje możliwość podziwiania nocnego nieba, gwiazd oraz zjawisk takich jak zorzę polarną (choć bardzo rzadko widoczną w Polsce, ale czasem pojawiającą się w rejonach górskich).
4. Temperatura – W Bieszczadach, zwłaszcza w wyższych partiach górskich, temperatury w okresie astronomicznej zimy mogą spadać poniżej zera. Stosunkowo szybkie ochłodzenie po zmroku oraz chłodniejsze powietrze w dolinach sprzyjają intensywniejszym opadom śniegu. Tego dnia w Bieszczadach można spodziewać się także opadów śniegu i wietrznych warunków, które mogą potęgować uczucie zimna.
5. Zjawiska atmosferyczne – Bieszczady to region górski, więc pogoda może się zmieniać bardzo szybko. W okolicach przesilenia zimowego zdarzają się mgły, opady śniegu, a także zjawiska takie jak szron czy szkwały, które wprowadzają dodatkowy element surowości tej pory roku. Mimo to, Bieszczady w zimie to wyjątkowe miejsce, pełne ciszy i spokoju, idealne na odpoczynek w otoczeniu natury.

Przesilenie zimowe jest jednym z najważniejszych wydarzeń w kalendarzu astronomicznym, wyznaczającym początek zimy, a także mającym wielkie znaczenie w wielu kulturach i tradycjach. W wielu krajach organizowane są różne rytuały, święta i obchody związane z tym okresem, a także związane z powolnym powrotem do dłuższych dni i nadejściem wiosny.

Astronomiczna zima w Bieszczadach to czas krótkich dni i długich nocy, z wyjątkową atmosferą i pięknem dzikiej przyrody. Krótkie okresy światła dziennego, zimowe krajobrazy, opady śniegu i nocne niebo tworzą niezapomniany klimat, który przyciąga turystów i miłośników zimowej przyrody. Bieszczady stają się wtedy miejscem, gdzie można poczuć prawdziwą zimową magię.

Lesko.info