Niebieski Poniedziałek

„Niebieski Poniedziałek” (ang. „Blue Monday”) przypada na trzeci poniedziałek 20 stycznia. Jest to dzień, który według niektórych teorii, może być uznawany za najbardziej depresyjny w roku. Teoria ta została zaprezentowana przez psychologa Cliffa Arnalla w 2005 roku, który oparł ją na analizie różnych czynników, takich jak pogoda, długi po świętach, brak motywacji, a także niskie postanowienia noworoczne.

Zjawisko „Niebieskiego Poniedziałku” stało się na tyle popularne, że przyciągnęło uwagę nie tylko psychologów, ale także marketingowców i mediów, którzy wykorzystali tę koncepcję w różnych kampaniach. Dla wielu osób to także punkt wyjścia do głębszej refleksji nad tym, co wpływa na ich samopoczucie i jak radzić sobie z trudnościami w życiu codziennym. Przyjrzyjmy się nieco szerzej, jakie jeszcze czynniki mogą mieć wpływ na nasze poczucie przygnębienia w tym okresie.

1. Zjawisko postświątecznego „spadku energii”

Po intensywnym okresie przygotowań do świąt Bożego Narodzenia, obchodów sylwestra i Nowego Roku, następuje wyraźny spadek tempa życia. Zwykle w grudniu mamy wiele różnych wydarzeń, spotkań, planów i przygotowań, które pochłaniają naszą uwagę. Jednak po zakończeniu tego intensywnego okresu, życie wraca do normy, co może sprawić wrażenie pustki lub przygnębienia. W tej chwili mogą pojawić się nie tylko zmęczenie fizyczne, ale i emocjonalne wyczerpanie – brak „paliwa”, które utrzymywało nas w ciągłym ruchu w trakcie świąt.

2. „Strefa komfortu” a poczucie stagnacji

Początek roku może być także okresem, w którym wielu ludzi zaczyna dostrzegać swoją stagnację lub poczucie, że nie realizują swoich celów. Po intensywnych przygotowaniach do świąt i celebrowaniu ważnych momentów, powrót do codziennych obowiązków może u niektórych wywołać poczucie nudów, rutyny czy stagnacji. Noworoczne postanowienia, które miały „przełamać” rutynę, mogą okazać się trudniejsze do zrealizowania, a brak natychmiastowych efektów motywacyjnych może wpłynąć na spadek poczucia satysfakcji.

3. Sezonowe zaburzenie afektywne (SAD)

„Niebieski Poniedziałek” może być również związany z sezonowym zaburzeniem afektywnym (SAD), które charakteryzuje się objawami depresji, które pojawiają się w określonym okresie roku, zazwyczaj w zimie. Osoby cierpiące na SAD często doświadczają zmniejszonego nastroju, spadku energii, trudności z koncentracją, a także problemów ze snem i apetytem. Tego typu zaburzenia mogą być szczególnie nasilone w krajach, gdzie dni są krótkie, a dostęp do światła słonecznego jest ograniczony. W takich warunkach trudniej jest utrzymać pozytywne nastawienie, co może prowadzić do pogorszenia nastroju.

4. Zjawisko „dużych oczekiwań” związanych z nowym rokiem

Nowy Rok często kojarzy się z nowymi początkami i wielkimi oczekiwaniami. Wiele osób ma nadzieję, że początek nowego roku przyniesie zmiany, które poprawią ich życie. Czasem jednak te nadzieje są zbyt wygórowane, co prowadzi do rozczarowania, gdy oczekiwane zmiany nie zachodzą w takim tempie, jakbyśmy chcieli. Wtedy pojawia się poczucie porażki, frustracji i niskiej samooceny.

5. Psychologia „Niebieskiego Poniedziałku” – jak działa nasz mózg?

Psychologowie zauważają, że wiele osób w pierwszych miesiącach roku przeżywa intensywną emocjonalną huśtawkę, w której zmieniają się stany optymizmu, nadziei, ale i smutku. W tym czasie na przykład zmiany poziomu hormonów (np. serotoniny, która wpływa na nasz nastrój) mogą wpływać na samopoczucie. Zmiany w oświetleniu (związane z zimowym przesileniem) mogą powodować zaburzenia rytmu dobowego, co w konsekwencji prowadzi do zmniejszonej produkcji serotoniny i melatoniny, hormonów związanych z nastrojem i regulowaniem rytmu snu.

6. Psychologia marketingu i „Niebieski Poniedziałek”

Zjawisko „Niebieskiego Poniedziałku” miało też swoje odbicie w marketingu. Marka Sky Travel (właściciel jednej z sieci tanich linii lotniczych) wykorzystywała ten termin w kampaniach promujących wyjazdy wakacyjne w okresie zimowym, proponując „ucieczkę od depresji” poprzez podróże. Media również niejednokrotnie wykorzystywały tę koncepcję do promowania produktów związanych z poprawą samopoczucia: suplementów diety, kursów motywacyjnych czy produktów wellness.

Dzięki takiej promocji, termin „Niebieski Poniedziałek” stał się popularny, a konsumenci zaczęli postrzegać go jako moment, w którym warto zadbać o swoje zdrowie psychiczne i emocjonalne. Choć to zjawisko nie jest naukowo udowodnione, marketingowcy uznali, że można je skutecznie wykorzystać, zachęcając ludzi do robienia zakupów w celu poprawy samopoczucia.

7. Praktyczne porady na „Niebieski Poniedziałek” i nie tylko

• Zaakceptowanie swoich uczuć – kluczowe jest, aby nie tłumić swoich emocji. Zamiast walczyć z poczuciem smutku czy zmęczenia, warto przyznać się do tego, że każdy z nas przeżywa trudniejsze dni. Akceptacja swoich emocji jest pierwszym krokiem do ich przezwyciężenia.
• Działanie małymi krokami – zamiast stawiać sobie duże cele na cały rok, warto skupić się na codziennych, drobnych zadaniach. Każdy mały sukces może poprawić nasze poczucie sprawczości i dać poczucie satysfakcji.
• Zadbaj o siebie w sposób holistyczny – dbanie o zdrowie psychiczne wymaga troski o ciało, umysł i ducha. Ćwiczenia, zdrowe jedzenie, ale także przestrzeń na relaks i odpoczynek mogą poprawić nastrój i wzmocnić poczucie dobrostanu.

Podsumowując, chociaż „Niebieski Poniedziałek” jest bardziej mitologicznym dniem niż rzeczywistym, dla wielu osób może być to ważny moment do zatrzymania się, refleksji nad sobą i swoimi emocjami, a także do zadbania o swoje samopoczucie na poziomie fizycznym i psychicznym. Przeciwdziałanie depresji czy przygnębieniu wymaga systematycznego podejścia i wsparcia, zarówno zewnętrznego, jak i wewnętrznego.

Lesko.info